گیربکس دوکلاچه یا DCT چیست +مزایا و معایب

گیربکس دوکلاچه چیست؟

گیربکس های دو کلاچه شاید در بین کارشناسان خودرو به گیربکس نیمه اتوماتیک، دستی بدون کلاچ و دستی خودکار  مشهور باشد اما در واقع تمامی عملکردشان اتوماتیک است و راننده نیازی به دخالت در تعویض دنده ندارد.در این گیربکس ها دو سیستم کلاچ وجود دارد که هر کدام به دو شفت جداگانه متصل است بصورتی که یک شفت دنده های زوج بر روی آن قرار گرفته  شفت دیگر حمل کننده دنده های فرد است. با توجه به این سیستم هر کلاچ یک سری از دندها را کنترل می کند و با این فناوری دیگر خللی در ارسال جریان نیرو به چرخها ایجاد و کاهش دور موتور نمی شود. برای فهم بهتر این موضوع به عملکرد و نحوه کارکرد گیربکس های دو کلاچه خواهیم پرداخت.

نحوه کارکرد گیربکس های دوکلاچه

سئوال  این است که چرا از دو کلاچ و دو شفت برای چرخ دنده های زوج و فرد استفاده شده است. برای جواب این سئوال ابتدا بهتر است طرز کار گیربکس های معمولی را مورد بررسی قرار دهیم . در این گیربکس ها چه بصورت اتوماتیک و چه به صورت دستی در هنگام تعویض دنده  سیستم کلاچ عمل می کند و رابطه بین موتور خودرو و جعبه دنده را قطع می کند تا تعویض دنده بدون آسیب رسیدن به قطعات درونی گیربکس انجام شود . از همین رو در هنگام گرفته شدن کلاچ برای لحظاتی انتقال قدرت به چرخها قطع می گردد و دوباره پس رها شدن کلاچ وصل می گردد. این عمل دو عیب برزگ را به همراه دارد.ابتدا این شرایط باعث ایجاد تقه یا ضربه های جزیی می گردد که در نوع دستی کاملا قابل حس کردن است. همچنین در زمانی که رابطه موتور با جعبه دنده قطع می گردد برای لحظاتی نیرو به چرخها نمی رسد و بر عملکرد و راندمان خروجی خودرو تاثیر منفی می گذارد. اینجاست که جعبه دنده های دوکلاچه ظهور کرد تا این ایراد را بر طرف کند.در این گیربکس ها همواره ارتباط موتور با چرخها حفظ می گردد چرا که هر کلاچ بصورت مجزا عمل می کند و در هر لحظه ارتباط موتور با چرخها از طریق یکی از شفت های حمل کننده دنده های زوج و یا فرد برقرار است و این خصیصه است که باعث تعویض دنده برق آسا خواهد شد.به این نحو که زمانی که خودرو  مثلا در  دنده های فرد قرار دارد جریان از طریق شفت به دیفرانسیل یا چرخها ارسال می گردد و زمانی که سیستم تشخیص دهد نیاز به تعویض دنده است دنده مورد نظر را درگیر کرده اما همچنان جریان از طریق شتف دنده های فرد منتقل می گردد پس از انتخاب دنده زوج مورد نظر فقط به اندازه تعویض کلاچ ها زمان می برد تا جریان دوباره به چرخها منتقل گردد که معمولا حدود 8 میلی ثانیه است.

چرا به گیربکس های دوکلاچه نیمه اتوماتیک می گویند

همانطور که ذکر شد در گیربکس های دو کلاچه  کلیه مراحل تعویض دنده بصورت اتوماتیک انجام می شود اما حتما این سئوال برایتان پیش آمده چرا به این گیربکس های نیمه اتوماتیک می گویند. جواب سئوال در تفاوت مکانسیم کلاچ گیری است. در گیربکس های اتوماتیک برای تعویض دنده و کلاچ گیری از مبدل گشتاور استفاده می شود و این قطعه با توجه به دور موتور و گشتارو خروجی متوجه به نیاز تعویض دنده می گردد. اما در گیربکس های دوکلاچه خبری از مبدلی گشتاور نیست و وظیفه آن بر عهده کلاچ های چند صفحه ای خیس با چند صفحه خشک سپرده شده است. از همین رو به آنها نیمه اتوماتیک گفته می شود. در نوع خیس، سیال موجود از ایجاد حرارت و اصطکاک زیاد جلوگیری می‌کند. در این طرح گیربکس توانایی مدیریت گشتاورهای بالاتر از ۳۵۰ نیوتن‌متر را دارد. از طرفی در نوع خشک، نهایت گشتاور به ۲۵۰ نیوتن‌متر محدود است، اما مصرف سوخت بسیار بهینه‌تر خواهد بود. نوع خیس در خودروهای پرفورمنس و قدرتمند و نوع خشک در مدل‌های شهری و اقتصادی استفاده می‌شود.

نقاط قوت:

1- یکی از خصوصیات گیربکس Dual Clutch با کلاچ خشک این است که وقتی در وضعیت خلاص قرار دارد ارتباط بین موتور و گیربکس کاملا قطع است مانند وضعیتی  که در یک خودرو با گیربکس معمولی ، پا را روی پدال کلاچ فشار داده ایم ، این امر موجب می شود که در وضعیت خلاص بار زیادی از موتور برداشته شود و مصرف سوخت و میزان آلایندگی به مقدار قابل توجهی کاهش یابد.

2- زمان تعویض دنده در این گیربکس در حداقل زمان انجام می گیرد(این زمان را خودروهای مسابقات فرمول 1 تا حدود 80 میلی ثانیه نیز اعلام کرده اند) که این رقم به هیچ عنوان قابل مقایسه با گیربکس های اتوماتیک معمولی و همچنین گیربکس های دستی نمی باشد ، این کاهش زمان تعویض دنده موجب افزایش بسیار محسوس در عمل شتاب گیری می شود چرا که افت دور موتور در زمان تعویض دنده به حداقل می رسد ضمن اینکه از میزان مصرف سوخت و تولید گازهای آلاینده کاهش می یابد.

3- در این گیربکس مقدار ضربه و شوک در هنگام تعویض دنده به حداقل رسیده است و موجبات رضایت سرنشینان را فراهم می نماید.

4- یکی دیگر از توانایی های گیربکس دوکلاچه در انجام دنده ی معکوس است .در این گیربکس عمل تعویض دنده به دنده های سنگین تر یا  پائین تر خیلی سریع و بدون مکث انجام میشود .

حتی این نوع گیربکس ها بر خلاف گیربکس های اتوماتیک سنتی که به صورت ترتیبی (Sequential) عمل میکردند به راحتی قادر است در دنده ی معکوس از بعضی دنده ها بگذرد و به دنده های پایین تر برسد مثلا قادر است بلافاصله از دنده 6 بدون مکث به دنده ی 3 برود و از دنده های 5 و 4 بگذرد که خود این عمل ، موجب ترمز گیری هرچه بهتر در این خودرو می شود.

5- سازندگان این نوع گیربکس با قرار دادن اتومبیل های مجهز به گیربکس دو کلاچه در اختیار رانندگان حرفه ای و تست این اتومبیل ها توسط این رانندگان در پی رفع نقاط ضعف این گیربکس بودند ، در پایان تست این رانندگان از دقت ، سرعت و نحوه تعویض دنده این گیربکس بسیار شگفت زده بودند و فقط از یک نکته ناراضی بودند و آن هم لذت تعویض دنده به وسیله خود راننده بود که در این گیربکس وجود نداشت ، برای رفع این مشکل ، سازندگان وضعیت Manual  را برای این خودرو در نظر گرفته اند و محل آنرا روی دسته دنده و یا در پشت فرمان قرار داده اند تا رانندگان با قرار دادن این گیربکس در حالت دستی ، از لذت تعویض دنده برخودار باشند

معایب‌

گیربکس‌های دوکلاچه دارای قیمت‌های بیشتری نسبت به نمونه‌های عادی و دیگر مدل‌های رایج گیربکس‌ها هستند چرا‌که هم تکنولوژی بالاتری دارند و هم قطعات بیشتری که باعث افزایش قیمت آنها می‌شود. این گیربکس‌ها همچنین پیچیده‌تر از دیگر مدل‌های گیربکس هستند که تعمیر آنها را هزینه‌بر‌تر می‌کند و از طرفی چون قطعات بیشتری در آنها وجود دارد، وزن بالاتری نیز دارند.
همچنین تقویت و تیونینگ خودروهایی که دارای گیربکس‌های دوکلاچه هستند، کمی مشکل‌تر است و نیاز به تغییر در برنامه تعویض دنده آنها دارد. هر چند امروزه شرکت‌های زیادی روز‌به‌روز در حال حرکت به سمت استفاده از این نوع گیربکس هستند، اما باز هم تعداد استفاده از این نوع گیربکس نسبت به دیگر نمونه‌ها، کمتر است که انتخاب را برای خریداران محدود‌تر می‌کند.
همچنین برخی کارشناسان عقیده دارند که در خودروهایی که دارای موتور توربوشارژ شده هستند و گیربکس آنها نیز از نوع دوکلاچه است، می‌توان سکته توربو را بهتر حس کرد و به عبارتی سکته توربو در این ترکیب بیشتر است.