ناگفته خودوری رهام سایپا ،کپی به سبک ایرانی
بعد از انقلاب اسلامی دیدگاه مدیران صنعت خودروی کشور به سمت تولید ایرانی به هر قیمت ، متمایل شد به گونه ای که سال ها اجازه ی واردات خودروی به هیچ شرکتی داده نشد و اگر هم به ظاهر درب گمرکات کشور به روی واردات باز بود تعرفه های سنگین مانع دسترسی عوام جامعه به خودروهای به روز ، ایمن و با کیفیت میشد .
از اواسط دهه ی هفتاد پروژه ی تولید خودروی ملی که توانایی رقابت در بازارهای جهانی را داشته باشد در جاده مخصوص کلید خورد و ایران خودرو مسئولیت عملی شدن این دیدگاه را بر عهده گرفت . اواخر دهه ی هفتاد خودروی "سمند" با تبیلغات بسیار و تاکید بر طراحی و ساخت ایرانی به مردم معرفی شد . این خودرو در واقع همان "پژو 405 "قدیمی بود که در دهه ی هشتاد میلادی در اروپا به فروش می رسید و بجز در طراحی ، سایر بخش های آن با خودروی مذکور یکی بود. در همان زمان هم اسنادی منتشر شد که طراح داخلی سمند یک فرد انکلیسی بوده اما هم چنان اصرار ایرنخودرو مبنی بر طراحی و تولید ایرانی بود.
بعد از ایرانخودرو ، سایپا وارد عمل شد و با اعمال تغییراتی در طراحی پراید ، آنرا مال خود کرد و لوگوی سایپا را روی جلو پنجره ی آن چسباند اما تبلیغاتی مبنی بر خودروی ایرانی روی آن نکرد . در سال 1387 این شرکت با تبلیغات بسیار "تیبا" را روانه ی بازار کرد که این خودرو هم همان پراید با موتور تقویت شده بود . مدیران سایپا هم گویا از لحاظ طرز تفکر با ایران خودرویی ها مشترک بودند چراکه آنها هم در تمام تبیلغاتشان فقط از طراحی و تکنولوژی ایرانی سخن به میان می آوردند حال آنکه "تیبا" یا همان زیبای ایرانی، پرایدی بیش نبود !
اما این پایان ادعاهای مدیران ایرانی مبنی بر ایرانی بودن تولیداتشان نبود و "کوئیک" طفل نوپای سایپا هم تماما ایرانی به بازار معرفی شد در صورتیکه این خودرو هم فقط فیس لیفتی از "تیبا" است و گیربکس ضریب متغیر کوپل شده با موتور آن هم مربوط به یک کشور اروپایی می باشد.
بریم سر اصل مطلب...
هفته ی گذشته خودروی "رهام" با برند سایپا در نمایشگاه خودروی شیراز رونمایی شد . مدیران سایپا در خصوص این خودرو از عبارت "صد در صد ایرانی" استفاده کردند و اذعان داشتند که این خودرو حاصل تلاش و تکنولوژی بومی می باشد و در واقع اولین پلت فرم ایرانی است . خودرو ی "رهام" بر اساس برخی اطلاعات که توسط کارشناسان خودرویی به بیرون درز پیدا کرده از پلت فرم خودروی "وولیکس C30" بهره می برد که همین خودرو ی مذکور خودش از پلت فرم "تویوتای یاریس" چند نسل قبل سود جسته است . در حیث طراحی هم با اینکه "رهام" خودروی زیبایی در مقایسه با تولیدات قبلی سایپا به شمار می رود اما در حد و اندازه های شرکتی که نیم قرن تجربه ی فعالیت دارد ، نیست .
در نمای جلو خطوط روی کاپوت و قوس های گلگیر پخته و حرفه ای به نظر می رسد و استفاده ی دقیق از کروم هم زیبایی دو چندانی به نمای جلویی خودرو بخشیده است اما چراغ های رهام کپی مشخصی از چراغ های "کادنزای 2014 "و اتومبیل "بیوک اکسل " می باشد که این یک نکته ی منفی برای آن به شمار می رود . در نمای جانبی از خطوط پیچیده ای استفاده نشده اما شیب سقف از میانگین نمره ی طراحی ایرانی بالاتر است و همین شیب رو به پایین امید به سایپا را بالا می برد .
نمای پشتی خودرو برخلاف نمای جلو از جذابیت خاصی برخوردار نیست و چراغ های اصلی ، مه شکن و سپر رهام در حقیقت کپی ناشیانه ای از "هوندا سیویک" مدل 2013 می باشد .
اینکه ایرانی نبود ....
تا اینجای کار که الگوی ایرانی در طراحی خارجی "رهام" دیده نمی شود و آش شله قلمکاری از طراحی شرکت های گوناگون است . نکته ی جالب اینکه موتور و گیربکس این خودرو هم همان نمونه ی بهینه شده ی برلیانس سری H300 است که سایپا هنوز آنرا بصورت کامل داخلی سازی نکرده و چنانچه مشکلی در روابط سایپا و بریلیانس چین حادث گردد به احتمال زیاد تولید "رهام" با این موتور نیز متوقف خواهد شد .
چه خبر از داخل خودرو ...
طراحی داخلی رهام به زیبایی و جذابیت جلوی خودرو نیست . داشبورد و فرمان خودرو بسیار محافظه کارانه طراحی شده و متریال خاص و آنچنان با کیفیتی هم در داخل خودرو به چشم نمی خورد گرچه نشانگر های دور موتور و سرعت رهام از حیث طراحی نمره ی بالایی را کسب می کند و توجه نسبی به جزئیات در این بخش به چشم می آید . در کل طراحی داخلی رهام همان خودروی “وولیکس “ C30می باشد و بجز در چند مورد جزئی تفاوتی در کلیت داشبورد این دو خودرو به چشم نمی آید . فرمان رهام هم شباهت بسیاری به "پژو207"تولیدی ایران خودرو دارد که ای کاش طراحان سایپا در این بخش کمی خلاقیت از خود نشان می دادند .
از طراحی داخلی بی روح "رهام" که بگذریم باید به لیست امکانات و آپشن های خوب این خودرو اشاره کنیم که انصافا در این مورد سایپا هرچه در توانش بوده را به کار برده تا دل مشتری ایرانی را بدست بیاورد . امکاناتی از قبیل سانروف ، کروز کنترل ، گیربکس اتوماتیک ، آیینه ها و شیشه های برقی ، فرمان برقی و سیستم مولتی مدیا با قابلیت مسیریابی تنها بخشی از آپشن های رهام به شمار می آید .
تا اینجای کار هم رهام بیشتر از اینکه صد در صد ایرانی به چشم بیاید بیشتر چینی ظاهر شد چراکه الگو و زبان طراحی خاصی که مربوط به سازنده ی وطنی باشد در نمای داخلی خودرو هم دیده نشد .
سخن پایانی ...
"رهام" از میانگین تولیدات داخلی با برند ملی یک سر و گردن بالاتر است و این نکته ی مثبتی برای سایپا به شمار می آید گرچه انتظاری که از یک شرکت با سابقه می رود را به هیچ وجه برآورده نمی کند . نکته ای که در این نوشتار بیشتر به دنبال آن بودیم تاکید بیش از حد مدیران سایپا روی عبارت "صد در صد ایرانی" بود . در دنیا ی امروز دیگر بحث خودروهای ملی یا تماما ملی مطرح نیست و برندهای مختلف و گاها رقیب با همکاری یکدیگر اقدام به تولید محصولات با کیفیت می کنند و آنچه برای مصرف کننده ی نهایی مهم می باشد نیز همین تاکید روی کیفیت است . به نظر می رسد مدیران سایپا و ایرانخودرو در درجه ی اول باید به دنبال ارتقای سطح فکر خود و همگام سازی آن با استاندار های به روز جهانی باشند بعد به فکر ارتقای واقعی سطح تولیدات خود بیوفتند . مثلا شرکت "بنز" که بیش از یک قرن سابقه دارد و همیشه هم در سطح یک جهانی فعالیت می کند چون تجربه ای در ساخت پیکاپ نداشت برای تولید "سری X "خود از شرکت "نیسان "کمک گرفت و در بسیاری از اجزای کلیدی این خودرو ردپای "نیسان ناوارا" دیده می شود و جالب تر اینکه مدیران بنز هم از گفتن آن به بازار عبایی ندارند .
در نهایت اینکه از پیشرفت شرکت سایپا بسیار خرسندیم و به احتمال زیاد هم بازار از "رهام "استقبال نسبی خوبی می کند اما این دلیل بر این نمی شود که مدیران سایپا با مردم در باره ی جزئیات محصولاتشان شفاف و رو راست نباشند . شاید اگر مدیران صنعت خودروسازی ما از برنامه های بلند مدت و الگوهای پیشرفت خود در فضایی سالم و به دور از تبلیغات کذب صحبت کنند و مثلا بگویند که برای پیشرفت خود دست به دامن چینی ها شده اند و قرار است این مسیر را پی بگیرند ، مردم هم به صداقت و حسن نیت مدیرانمان احترام بگذارند و نگاه بد جامعه نسبت به تولیدات وطنی تا حدی بهبود یابد.
سطح فکر و حافظه ی افکار عمومی بسیار بالاتر از آن چیزی است که برخی از مدیران می پندارند.
نویسنده :
مهدی خزلی