سرعت استقبال از ثبت‌نام خودرو کاهش یافت

متن کامل خبر :

پردیس خودرو-موج گرانی با شروع سال 97 پا به صنعت خودرو گذاشت و با گذشت 7ماه از سال، این بازار را همچنان دچار نوسانات لحظه‌به‌لحظه کرده است. البته افراد و تصمیمات بسیاری بوده‎اند که نقش اساسی در بر هم خوردن بازار خودرو داشته و به‌نوعی ازجمله مقصران اصلی نوسانات قیمت‌ها در بازار خودرو بوده‌اند، به‎گونه‌ای که بارها ازسوی مسئولان، کارشناسان و فعالان بازار معرفی شده و تقصیرها به گردن آن‌ها افتاده است.

روز گذشته درحالی فروش ویژه خودرو آغاز شد که دیگر عجله‎ای برای خرید وجود نداشت. گزارش فروش روزگذشته یکی از دو خودروساز بزرگ کشور حاکی از کاهش سرعت مراجعه مشتریان به سایت‌های فروش خودرو صفر است. البته انتظارات برخی کارشناسان صنعت و بازار خودرو این بود که سرعت فروش نیز از این کمتر باشد.

علیرضا قربانی‎نژاد در این‌باره معتقد است برای بررسی وضعیت استقبال یا رویگردانی مشتریان از خرید خودروهای ارائه‎شده به بازار از سوی خودروسازان بزرگ، باید اتفاقات و نوسانات تجاری امسال و این روزها را مرور کرد، نوساناتی که از ابتدای سال گریبان اکثر صنایع بالادستی را گرفته و مشابه دومینو به بازارها و صنایع پایین‎دستی ریخته شده است.

ریشه ریزش مشتریان خودروسازان تغییر در میزان سرمایه‌های سرگردان در نزد سرمایه‎گذاران کوچک است. البته در ماه‌های گذشته این احتمال از سوی برخی کارشناسان اقتصادی گوشزد شده بود.

قربانی درخصوص به‌فروش نرفتن تمام خودروهای یکی از دو خودروساز بزرگ طی روز نخست فروش گفت: «فروش‎های قبلی یک اقبال بلند بود نباید شرایط کنونی بازار را با یک‌ماه گذشته مقایسه کرد، هر بازاری دو طرف عرضه و تقاضا دارد و مجموعه‎ای از اتفاقات در ماه‌های اخیر باعث شده‌اند همزمان هر دو طرف درگیر تنش‌هایی باشند که به‌عنوان شرایط بحرانی شناخته می‌شود.»

با کاهش تب خرید و فروکش‎کردن هیجانات افزایش قیمت در بازار محصولات داخلی، سرمایه‌گذاران خودرو از سرازیر شدن در این صنعت منصرف کرده است که البته قوانین بازدارنده فروش از سوی خودروسازان در این ریزش را بی‌تاثیر نباید دانست.

 کاهش انتظارات کیفی مصرف‌کنندگان از شرکت‌های خودروساز و محصولات داخلی را چگونه بررسی می‌کنید؟

انتظارات مصرف‌کنندگان درخصوص کیفیت خودروها کاهش نیافته است بلکه مشتریان بالاجبار با محصولات عرضه‎شده در بازار خود را تطبیق داده‌اند. نباید خواست مشتریان داخلی را در سطح کیفیت تولیدات کارخانه‌های انبوه‎ساز جاده‌مخصوص تنزل داد.

در سال‌های گذشته زمانی که زمزمه آزاد شدن واردات خودرو با نرخ جهانی درکشور به‌گوش خریداران رسید، حتی باکیفیت‌ترین خودروهای مونتاژ داخلی از اولویت‌های خرید مصرف‌کنندگان کنار گذاشته شدند. اقبال فروش داخلی‌ها در بازار فعلی تنها به‌دلیل بسته بودن راه واردات خودروهای باکیفیت خارجی است.

 بسته‎بودن سایت‌های فروش محصولات شرکت‌های خودرو سازی چه تاثیراتی بر نرخ محصولات داخلی گذاشته است؟

التهابات و نوسانات بازار ارز به بازار خودرو رسیده و کاهش پله‌ای نرخ دلار قیمت برخی خودروهای وارداتی را تا 50میلیون‌تومان کاهش داده است که این موضوع در خودروهای داخلی نزدیک به 12میلیون تومان کاهش را نشان می‌دهد و بازار در شرایط فعلی ارز، شکل جدیدی به خود گرفته است.

از این رو بسیاری از فعالان بازار بر این باورند، تصمیم‌های یک‎شبه و فوری دولت مبنی‌بر تخلیه خودروهای رسوب‎کرده در گمرک‌های کشور توانسته است بر قیمت خودرو تاثیر بگذارد. عواملی همچون غیرقطعی‎بودن فروش، ثبت حواله‌ها ازسوی خودروسازان و احتمال زیان دلالان از خریدهای گذشته، به کاهش نرخ خودرو در بازارهای مصرف کمک خواهد کرد. در این شرایط ثبت‌سفارش یا عدم ثبت‌سفارش خودرو باعث بر هم خوردن ثبات قیمتی در بازار حاشیه‌ای می‎شود.

 نقش دلالان در بازار خودرو در سال جاری را چگونه بررسی می‌کنید؟ آیا گرانی خودرو متاثر از حضور دلالان در بازار بوده است؟

نمی‎توان در زمانی که بازار خودرو تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز در جوش و خروش بود، نقش دلالان بازار را در افزایش تلاطم بازار نادیده گرفت. چرا که این دلالان بودند که نرخ‌های جدید را تعیین و جداول قیمتی را بالا و پایین می‌کردند و مانع از خرید و فروش برخی خودروها می‌شدند تا بازار را در دست بگیرند.

اما اگر نوسانات قیمتی تحت‌تاثیر سایر موارد بالا و پایین می‌شد، بازهم کاسه‌وکوزه‌ها بر سر دلالان شکسته می‎شد. یکی از دلایل اصلی گرانی‌های خودرو را می‌توان کمبود عرضه خودرو توسط تولیدکنندگان در سال جاری دانست که بارها ازسوی کارشناسان و فعالان بازار به خودروسازان خرده گرفته شد.

در ماه‎های خرداد و تیر که نوسانات قیمت خودرو در اوج بود، کمبود عرضه خودرو از سوی شرکت‎ها نیز مزیدبر علت شد و گاه دلالان و فروشندگان خودرو به مشتریان می‎گفتند تا اطلاع ثانوی خودروی جدیدی از سوی شرکت عرضه نمی‌شود و باید درصورت نیاز خودرو دست‌دوم خریداری کنید.

از این‌رو هم دلالان در بازار سود مضاعف می‌بردند و هم بازار کارکرده‎ها رونق می‌گرفت. اما از نیمه‎های مردادماه و اوایل شهریورماه که برنامه‎ریزی‎هایی مبنی‌بر تولید خودرو برای 45روز آینده و بهار98 انجام شد و دو خودروساز داخلی - ایران‎خودرو و سایپا - طرح‎های پیش‎فروش خود را ارائه کردند، به‎تدریج عرضه خودرو از بار مسئولیت افزایش قیمت‌ها رها شد.

البته هنوز 90هزار خودروی وعده‎داده‌شده و پیش‎فروش‌شده به بازار تزریق نشده  و به دست مصرف‌کنندگان نرسیده است که بازار را تعدیل کند اما آثار کاهش تدریجی قیمت‌ها و شکست حباب‌های قیمتی در بازار متاثر نوسانات نرخ دلار ازاین‌سو مشاهده می‎شود. 

 چقدر تصمیمات تاثیرگذاران بر صنعت خودرو را در ایجاد موج ‌گرانی موثر می‌دانید؟ چه میزان این تصمیمات متاثر از شرایط و عوامل در خارج از کشور بوده است؟

صرف‌نظر از همه عوامل داخلی و تصمیم‎گیری‎های یک‎شبه و عجولانه دولتی برای صنعت و بازار خودرو، ماجرای خروج آمریکا از برجام یکی از مهم‎ترین و اصلی‎ترین عوامل برهم خوردن بازار خودرو در کشور محسوب می‎شود.

البته نمی‌توان همه تقصیر را بر گردن این تصمیم آمریکایی‌ها انداخت، چراکه از فروردین‎ماه و پیش از اعلام ترامپ مبنی‌بر خروجش از برجام، تلاطم‌های بازار ارز آغاز و تصمیم آمریکایی‌ها نیز مزیدبر علت شد و پیش از هر چیز بازار خودروهای خارجی و پس از آن داخلی‌ها را تحت‎شعاع قرار داد.

پس از اعلام رئیس‎جمهور آمریکا مبنی‌بر خروج از برنامه جامع اقدام مشترک، وزیر صمت نیز واردات خودرو به کشور را ممنوع کرد و از آن زمان نیز اکثر شرکای خارجی ایران نیز بار خود را جمع کردند و از ایران رفتند و برخی دیگر نیز هنوز در گیرودار رفتن و ماندن هستند.

 مهم‎ترین دلیل بر‎هم‎خوردن بازار خودرو در نیمه‌ابتدایی امسال چه بوده است و دولت چگونه می‎تواند مانع از ادامه افزایش قیمت خودرو شود؟ 

  به‌نظر می‎رسد مجموعه‎ای از عوامل موثر توانسته‎اند طی شش‌ماه بازار خودرو را تحت‌تاثیر قرار دهند بنابراین نمی‎توان یک عامل را مقصر اصلی تنش‎های بازار خودرو عنوان کرد. اگر تنها یک طرف دچار مشکلات شود، تاحدی قابل‌حل است.

اما هنگامی که هر دو طرف معامله با تنش روبه‌رو می‌شوند، کنترل  شرایط سخت‎تر می‎شود. در شرایط فعلی، مجموعه‎ای از شرایطِ نام‎برده‎شده به‎ویژه موضوع نوسانات مخرب نرخ ارز که ریشه اصلی آن تحریم‎ است و درآمد ارزی و نفتی کشور را کاهش می‎دهد، نقش موثری ایفا می‎کنند.

نکته اساسی در این میان، انفعال دولت است که حتی پادزهری برای حل این بحران‎ها نیز ارائه نمی‎کند. به‌عنوان‌مثال در صنعت خودرو تا زمانی که این‎ شرایط وجود داشته باشد و در یک بازار همسان و یک‎دست در دو نقطه اختلاف قیمت ایجاد شود، این اختلاف قیمت تقاضای بزرگی ایجاد می‎کند.

 دلایل نوسانات قیمت در بازار خودروی داخلی را چگونه بررسی می‌کنید و پیشنهاد شما برای حفظ ثبات در بازار خودرو داخلی چیست؟ 

راهکار ساده، آزادسازی قیمت است که می‌تواند موج تقاضا را کاهش و انگیزه عرضه را افزایش دهد. سوق دادن جریان نقدینگی به سمت جریان تولید می‌تواند با آزادسازی قیمت تسهیل شود. هنگامی که شرکت‌های خودروساز به‎عنوان بنگاه سودآور اقتصادی عمل نمی‌کنند، داستان تغییر مسیر از نقدینگی به سمت تولید نیز می‌تواند جریان‎ساز نقدینگی باشد.

در همین راستا، همه عوامل موثر در تقویت تقاضا اثرگذار می‌شوند و از طرفی دیگر در ماه‌های گذشته باتوجه به افزایش افسارگسیخته نرخ ارز و تحریم‌ها که شاهد آن بودیم، بازارهای مصرف به‌دلیل نبود عرضه دچار نوسانات شدید قیمتی شده‌اند و انبار کردن محصولات دارای نقص قطعه توسط خودروسازان تقریبا تولید را مختل کرده و درپی این اتفاقات، قیمت خودرو به‌صورت کاذب به اوج رسیده است.

از این رو، دیگر تمایلی برای تولید در شرکت‌های خودروسازی باقی نمی‌ماند. البته اختلاف قیمت در بازارهای حاشیه‌ای نیز عرضه‌کنندگان را بی‌انگیزه می‌کند و در مقابل موجب افزایش تقاضا می‌شود.